Maliyet Odaklı: “112 Milyon Euro’luk Trafik Cezası Planı: Düşen Hükümet Bütçeyi Böyle Dengeleyecek”

Den Haag – Hollanda’da her yılın üçüncü salı günü kutlanan Prinsjesdag törenle gerçekleştirildi. Kral Willem-Alexander, 16 Eylül 2025’te parlamento yılını açarak taht nutkunu okudu. Geçici hükümet döneminde yapılan bu önemli tören, ülkenin siyasi belirsizlik içinde bulunduğu bir dönemde gerçekleşti.

Tarihsel Bağlam: Geçici Hükümet Dönemi

3 Haziran 2025’te Başbakan Dick Schoof, PVV’nin iltica politikası konusundaki anlaşmazlık nedeniyle koalisyondan çekilmesi üzerine hükümetinin istifasını Krala sundu. PVV’nin koalisyonu ve hükümeti terk etmesi sonucu kabine düştü ve geçici statüye geçti. Geçici dönemde hükümet öncelikle günlük işleri yürütmekte ve genellikle yeni politikalar oluşturmamaktadır.

Geleneksel Tören ve Kral’ın Mesajları

Yaklaşık 1700 kelimelik nispeten kısa bir taht nutku okuyan Kral Willem-Alexander, Kraliyet Tiyatrosu’nda hükümetin önceliklerini ve parlamento beklentilerini ortaya koydu.

Saat 13.00’ten sonra kraliyet ailesi cam arabayla saraydan Korte Voorhout’taki Kraliyet Tiyatrosu’na hareket etti. Kral Willem-Alexander burada taht nutkunu okuyarak parlamenter yılın başlangıcını ilan etti.

Kral’dan Birlik ve Uzlaşı Çağrısı

Taht nutkunda Kral Willem-Alexander, siyaset ve toplumun karşılaştığı büyük sorunlara “hızlı ve kolay çözümler” olmadığını vurguladı. Jeopolitik gerilimler, dijital tehditler ve ekonominin rekabetçi kalma zorunluluğunu örnek veren Kral, önemli mesajlar verdi:

– Siyaset ve toplumu “yetişkin bir şekilde” el ele vermeye çağırdı
– Hollanda’da insanların “maalesef” giderek daha fazla karşı karşıya geldiğini ifade etti
– Keskin görüşler ve siyah-beyaz düşünce tarzının yaygınlaştığına dikkat çekti
– “U mag zich in uw belangrijke werk gesteund weten door het besef dat velen u wijsheid toewensen en met mij om kracht en Gods zegen voor u bidden” (Önemli çalışmanızda, birçoklarının size bilgelik dilediği ve benimle birlikte sizin için güç ve Tanrı’nın bereketi için dua ettiği bilincinden destek alabilirsiniz) cümlesiyle nutkunu sonlandırdı

Bütçe Sunumu: “Hollanda’nın Durumu İyi”

Geçici Maliye Bakanı Eelco Heinen (VVD), geleneksel çantayı Meclis’e sunarken “Het gaat goed met Nederland” (Hollanda’nın durumu iyi) mesajını verdi. Bakan, rijksbegroting ve Miljoenennota’yı içeren çantayı Meclis’e sundu.

Seçim Hazırlıkları ve Maliyetleri

Kiesraad (Seçim Konseyi), Meclis seçimlerinin en erken 29 Ekim 2025’te yapılmasını tavsiye etti. Belediyeler 2023’teki gibi sandık, personel ve IT sistemleri için en az beş aylık hazırlık süresi gerektirdiğinden, seçimlerin Kasım 2025 ortasında yapılması konusunda geniş siyasi uzlaşı var.

29 Ekim’deki Meclis seçimlerinin tahmini maliyeti 63,8 milyon euro olarak belirlendi. Geçici hükümet bu bütçeyi belediyelere seçim organizasyonu desteği için ayırdı. Bu “tek seferlik ödeme”, belediyelerin yıllık aldığı ödeneğe ek olarak verilecek.

Yeni Gelir Kaynakları ve Bütçe Stratejileri

Trafik Cezalarından Artan Gelirler

Miljoenennota’ya göre, hız sınırı aşımı ve yanlış park etme gibi hafif trafik ihlallerinden elde edilen gelirler hükümet planlarının finansmanında kullanılacak. Adalet ve Güvenlik Bakanlığı’nın bütçesinde dikkat çeken rakamlar:

– Mevcut durum: Yılda yaklaşık 62 milyon euro Wahv cezası geliri
– 2030 projeksiyonu: Bu rakamın 112 milyon euro’ya çıkması bekleniyor
– Artış faktörleri: “Focus flitsers ve flexflitspalen” adı verilen dijital kontrol sistemlerinin yaygınlaşması

Bakanlık, artışın özellikle şu faktörlerden kaynaklandığını açıkladı:
– Telefon kullanan sürücüleri daha etkili tespit eden dijital kontrolörler
– Farklı lokasyonlarda ceza verebilen hız ölçüm sistemleri
– Ceza başına ortalama yüksek tarife uygulaması

İltica Süreçlerinde Maliyet Krizi

Göçmenlik ve Tabiiyet Dairesi’nde (IND) yaşanan gecikmeler ciddi mali sonuçlar doğuruyor:

– 2025 bütçesi: Cezai tazminatlar için 20 milyon euro
– 2026 bütçesi: 50 milyon euro’ya çıkış (ikiden fazla artış)

Cezai Tazminatın Hukuki Temeli: IND’nin iltica başvuruları hakkında zamanında karar vermemesi durumunda ödenen para cezası. Yoğun başvuru akışı nedeniyle bu maliyet sürekli artıyor ve yabancılar yasal olarak cezai tazminat hakkına sahip.

Çözüm Arayışları:
– Hükümetin yeni iltica yasaları akışı sınırlandırarak IND üzerindeki baskıyı azaltmayı hedefliyor
– SGP’nin bir değişiklik önerisi, yargı cezai tazminatlarını kaldırıp, yargıcın bakana makul sürede karar verme zorunluluğu getirilmesini öngörüyor
– Bu değişikliklikle yıllık ödenen cezai tazminat miktarının azalması bekleniyor
– Ancak yasaların gerçekten çıkıp çıkmayacağı ve seçimlerden önce oylanıp oylanmayacağı belirsiz

Schoof’un Meclis’e Çağrısı: “Ortak Sorumluluk”

Geçici Başbakan Dick Schoof, düşen hükümetin tutumunu şu şekilde açıkladı:

Temel Yaklaşım: “Düşen hükümet ‘mütevazı’ bir tutum sergileyecek ancak ülke için ‘birlikte bir şeyler yapmak’ amacıyla Meclis’e başvuracak.”

Öncelikli Konular:
– İltica yasalarının uygulanması
– Azot emisyonları ile ilgili tedbirler
– Konut inşaatı projeleri

Schoof’un Kritik Mesajları:
– “Bunu Meclis ile birlikte yapmalıyız. Hollanda’nın durma noktasına gelmemesi için ortak sorumluluğumuz var.”
– “Hollanda hızla görevli bir hükümete sahip olmalı. O zamana kadar ülke bana ve geçici hükümete güvenebilir.”

Siyasi Atmosfer ve Gelecek Beklentileri

2025 parlamento yılının başlangıcında, hükümet politikasının etkisinin her zamankinden daha sınırlı olduğu vurgulandı. Geçici hükümet statüsü, büyük kararlar alma yetkisini sınırlandırıyor.

Bu durum, Hollanda’nın yakın tarihindeki en kırılgan siyasi dönemlerinden birini yaşadığını gösteriyor. Prinsjesdag 2025, hem geleneksel seremoninin sürdürülmesi hem de siyasi belirsizlik döneminde istikrar arayışının simgesi olarak tarihe geçti.

Geçici hükümetin kısıtlı yetkileri ve yaklaşan seçimler, 2025 sonbaharının Hollanda siyaseti için kritik önemde olduğunu gösteriyor. Kral’ın birlik çağrısı ve Başbakan Schoof’un “ortak sorumluluk” vurgusu, bu zorlu dönemde siyasi istikrar arayışının altını çiziyor.

Haber: Sedat Tapan-Lahey