Kendini Sergileme Fetişizminin Ruh Sağlığı ve Suçla Bağı

Psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan, sosyal medyada “beğeni” bağımlılığının arkasındaki psikolojik, kriminolojik ve toplumsal tehlikelere dikkat çekerek, “Trend uğruna suç estetikleştiriliyor” dedi.

Üsküdar Üniversitesi Kurucu Rektörü, Psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan, sosyal medyanın gündelik bir parçası haline gelen “kendini sergileme” davranışının, birçok kişide fetişizm düzeyine ulaştığını ve bunun şiddet eğiliminden suçun estetikleştirilmesine kadar ciddi psikolojik, sosyolojik ve kriminolojik riskler taşıdığını açıkladı.

“Beğeni Almazsam Eksik Hissediyorum” Diyorsanız Dikkat!

Prof. Dr. Tarhan, “Kendini sergilemenin dijital çağda birçok kişinin gündelik pratiği haline geldiğini” belirterek, bu durumun patolojik bir hal almasını şu sözlerle tanımladı: “Kişi, kendi benliğini ‘seyredilen bir obje’ olarak kurguluyor. ‘Story atmazsa eksik hissetme’, beğeni sayılarına göre ruh halinin değişmesi gibi durumlar, kişinin gündelik hayatını belirlemeye başladığında, bu bir tür bağımlılık ve fetişizmdir.”

Narsistik Eğilimler ve Düşük Özsaygı Tetikliyor

Bu davranışın arkasında narsistik eğilimler, düşük özsaygıyı dış onayla telafi etme çabası ve “beğeni = dopamin” döngüsünün yattığını vurgulayan Tarhan, “İnsanda kendini gösterme ve kabul görme arzusu doğaldır. Ancak bu ihtiyaç, ‘beğeni’ ve ‘takipçi’ bağımlılığına dönüştüğünde, araç amaç haline gelir ve fetişleşir” ifadelerini kullandı.

“Trend Uğruna Suç Normalize Ediliyor, Estetikleştiriliyor”

Prof. Dr. Tarhan’ın üzerinde en çok durduğu nokta ise bu durumun kriminolojik boyutu oldu. Tarhan, “Günümüzde ‘trend’ uğruna suçun normalize edilmesi, hatta estetikleştirilmesi klinik olgulara dönüşmeye başladı” uyarısında bulunarak, şunları söyledi:

“Kendini sergileme fetişizmi, narsistik ve antisosyal kişilik özellikleriyle birleştiğinde, kişiyi suça yatkın hale getirebiliyor. Tehlikeli araba yarışı videoları, kamu malına zarar verme, başkalarının mahremiyetini ihlal etme hatta şiddet eylemlerini kaydedip paylaşma gibi davranışlar, ‘görünür olma’ uğruna yapılabiliyor. Şiddet, artık sadece bir eylem değil, bir ‘performans’ haline geliyor.”

“Avcı Antisosyallerin Hedefi Olmamak İçin Gençler Uyarılmalı”

Tarhan, özellikle gençleri uyararak, “Avcı antisosyallerin (psikopatlar) en ağır şekilde cezalandırılmasını sağlamakla birlikte, onların ‘hedefi olmamak için’ genç kuşakları uyarmak gerekmektedir. Kendini sürekli sergileme ihtiyacı, kişiyi riskli davranışlara açık hale getirir ve bu tür manipülatif kişiler için kolay bir av haline gelebilirler” dedi.

Çözüm Önerileri: Kendine Şu 3 Soruyu Sor!

Prof. Dr. Tarhan, bireylerin kendini koruması için şu basit ama etkili soruları sormasını önerdi:

1. Bu paylaşımı neden yapıyorum?

2. Beğeni almazsam ne hissederim?

3. Görünür olmadığımda öz benlik hissim zedeleniyor mu?

Ayrıca toplumsal çözüm için medya kontrolü, eğitim, özsaygı geliştirme ve “özgürlük-sorumluluk dengesi” nin altını çizen Tarhan, sosyal platformların suçu özendirici içeriklere sınır getirmesi gerektiğini de sözlerine ekledi.

Özetle: 

• Teşhis: Sosyal medyada kendini sergileme, birçok kişi için fetişizm düzeyinde bir bağımlılık haline geldi.

• Risk: Bu durum, narsistik ve antisosyal eğilimlerle birleştiğinde suç işleme potansiyelini artırıyor.

• Uyarı: “Trend” uğruna suç estetikleştiriliyor, şiddet bir gösteriye dönüşüyor.

• Hedef: Özellikle kimlik arayışındaki gençler, manipülasyona ve suç potansiyeline karşı uyarılıyor.

• Çözüm: Bireysel farkındalık, mahremiyet bilinci ve toplumsal sorumluluk vurgulanıyor.