9 saat önce
22
Hollanda’da seçimler yaklaşırken siyasi partiler bir yandan yeni konut üretim planlarını açıklıyor, diğer yandan da mevcut ev sahiplerini ilgilendiren hipotek faiz indirimi (hypotheekrenteaftrek) konusunu tartışıyor. Bu düzenleme, ev sahiplerinin ödedikleri mortgage faizinin bir kısmını gelir vergisinden düşmelerine imkân tanıyor. Böylece ev sahipleri daha az vergi ödüyor.
Bazı partiler bu avantajı kademeli olarak kaldırmak istiyor, bazıları ise mevcut haliyle korumayı savunuyor. Uzmanlar ve kurumlar ise yıllardır bu uygulamanın konut piyasasını bozduğunu ve kaldırılması gerektiğini belirtiyor.
Aylık ödemelere etkisi
Peki, bu sistemin kaldırılması ev sahiplerinin cebine nasıl yansıyacak? NOS’un talebi üzerine mortgage danışmanlık şirketi Van Bruggen, farklı senaryolara göre hesaplama yaptı. Çalışmada, ortalama 495 bin euro değerinde bir ev için 4% faizli annüite mortgage (10 yıl sabit faiz, NHG’siz) örnek alındı.
- 8 yılda kaldırma senaryosu: Ev sahiplerinin ödemesi gereken ek net tutar 8. yılda aylık 500 euro’yu aşabiliyor.
- 20 yılda kaldırma senaryosu: Maksimum ek yük yaklaşık 300 euro oluyor ve bu da 17. yılda hissediliyor.
Uzmanlara göre bu fark, hükümetin diğer vergi ve gelir düzenlemelerine göre hafifleyebilir. Zira devletin her yıl mortgage faiz indirimi nedeniyle kaybettiği gelir 11,2 milyar euro civarında. Bu kaynağın başka alanlarda kullanılması, vatandaşlara dolaylı şekilde geri dönebilir.
Kimler daha çok etkilenir?
Van Bruggen’den Oscar Noorlag’a göre en büyük etkiyi yeni ev alanlar hissedecek. Çünkü annüite mortgage sisteminde ilk yıllarda faiz ödemesi yüksek, anapara ödemesi düşük oluyor. Zamanla faiz düşüp anapara artınca, kaybedilen vergi avantajı da azalıyor.
Ayrıca geçmişte 1–2% faizle uzun vadeli mortgage yapanların etkilenmesi sınırlı olacak. Buna karşılık, son yıllarda 3,5–4% faiz oranıyla kredi çekenler daha fazla yük hissedecek.
Gelir artışları ve kira karşılaştırması
Uzmanlar, yıllar içinde maaş ve sosyal yardımlarda artış yaşanacağı için ek mortgage yükünün zamanla daha kolay taşınabileceğini belirtiyor.
Hollanda’da ev sahipleri ortalama gelirlerinin %17’sini konuta ayırıyor. Bu oran, serbest piyasa kiracılarında %30, sosyal konutlarda ise %25 seviyesinde.
Buna ek olarak, ev sahipleri zamanla varlık biriktirirken, kiracılar sürekli artan kira nedeniyle uzun vadede çok daha fazla ödeme yapmak zorunda kalıyor.
Eleştiriler
Uluslararası Para Fonu (IMF), OECD ve De Nederlandsche Bank gibi kurumlar uzun süredir hypotheekrenteaftrek’i eleştiriyor. Gerekçe olarak şu noktalar öne çıkıyor:
- Konut fiyatlarını yapay biçimde artırması,
- İnsanları daha fazla borçlanmaya teşvik etmesi,
- Ev sahibi olmayanların haksız yere daha fazla vergi ödemesine yol açması.
Uygulamanın kaldırılması halinde konut fiyatlarının daha dengeli seyretmesi ve yeni alıcıların daha düşük borç yüküyle ev sahibi olması bekleniyor.
NHG’den destek
Ev sahiplerine finansal sorunlarda destek veren Nationale Hypotheek Garantie (NHG) kurumu da sistemin kaldırılmasını savunuyor. NHG, 20 yıllık kademeli bir geçişin en sağlıklı seçenek olduğunu belirtiyor:
“Dikkatli bir şekilde kurgulanmış bir afbouw (kademeli kaldırma) süreci, konut piyasasının daha erişilebilir, uygun fiyatlı ve mali açıdan sağlıklı kalmasına katkı sağlar. Ayrıca elde edilen bütçe başka şekillerde vatandaşlara geri verilebilir.”
Haber:NHABER.NL
Dutch (NL) · 
Turkish (TR) ·