Halk arasında bir söz vardır: “Nabza göre şerbet vermek.” Bu sözü en çok benimseyenler döneklerdir.
Bulundukları ortamı çıkarları için çekinmeden kullanırlar.
Dün savundukları düşünceleri anında terk ederek, günün şartları çıkarlarına uygun hâle geldiğinde bir önceki düşüncelerinden vazgeçerler. Üstelik saldırgan bir üslup kullanarak arkadaşlarına ve dostlarına sırt dönerler. Ne derler? “Sonunda doğru yolu buldum.”
İnsan kendini geliştirmek için okur, analiz eder, yaşamının fotoğrafını çekerek gerekli düzeltmeleri yapar ve olgunlaşarak toplum içinde saygınlık kazanır.
Düşüncelerinde değişiklik yapabilir. Ancak yaşamında ilkesizlik, tutarsızlık ve kararsızlık içinde olanlar, kendilerine bile saygı duymayanlar dönektir. Bu, onların en büyük hastalığıdır ve tedavisi mümkün değildir.
Dönekler kendilerine saygı duymazlar. Kendisine saygısı olan, kendini koşulsuz seven biri dönek olmaz. Özgüveni olan asla dönek olmaz. Kendisine saygısı olmayan dönekler, başkalarının gölgesinde yaşarlar.
Başkalarından aldıkları güçle ayakta kalabileceklerini düşünürler. Yaslanacakları birilerinin olması gerektiğine inanırlar. Bu yüzden kendi başlarına karar alma mekanizmaları yoktur ve bir fırıldak ya da topaç gibi sürekli döner dururlar.
Büyük araştırmacı gazeteci Uğur Mumcu’nun dediği gibi:
“Haklıdan yana değil de, güçlüden yana olanlar korkak ve kaypak olurlar. Güç merkezi değiştikçe dönerler, fırıldak olurlar.”
Günümüz dünyasında bu tür insanları çevremizde, bulunduğumuz ortamlarda, iş yerlerimizde, sivil toplum örgütlerinde ve siyasi kurumlarda sıkça gözlemliyoruz. Döneklik, bu tip insanlara belli bir süre maddi ve manevi olanaklar sağlar. Ancak kendilerini kullandırdıkları için bir süre sonra kullanıcıları tarafından bir kenara atılırlar. Çünkü son kullanma tarihleri gelmiştir. Artık bir değerleri kalmamıştır. Hatta kullanıldıkları için eski kullanıcılarına zarar verebilecekleri düşünülerek, güvenlik açısından tamamen gözden çıkarılırlar.
Atalarımızın çok değerli bir sözü vardır: “Söz namustur.” Bu yüzden, sözünü tutmayana dönek denmiştir.
Büyük usta Can Yücel de dönekler için şöyle demiştir:
“Ah be dünya!
Sen dönüyorsun onu anladık da…
Bu insanlar senden daha hızlı dönüyor,
Hem de ortada hiçbir yörünge yokken…”
Drunen, 04 Mart 2025
Dostça selamlarımla,
Kamil Kopuz
kKopuz53@gmail.com