İzin sezonu yaklaşıyor. Uzmanlar, kene ölümlerine dikkat çekti

İzin sezonu yaklaşıyor. Uzmanlar, kene ölümlerine dikkat çekti Yaz tatilinin başlamasına artık sayılı günler kaldı. Bu yıl da karayolunu tercih ederek memeleket tatil yolculuğuna çıkacak olanların sayısı bir hayli fazla. Yolculuk öncesinde uzmanlar, son dönemlerde kene vaka sayısının arttığına dikkat çekerek Avrupalı Türkleri uyardılar. Uzmanlar, özellikle Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) virüsü taşıyan kenelerin ölümcül vâkâlara yol açmaya devam ettiğini söyledi. Yaz aylarının kâbusu olan kenelere bağlı KKKA vaka sayıları artarken, uzmanlar, kenenin ısırdığı yerin hayati önem taşıdığını ,en riskli bölgeleri ve korunma yöntemlerinin çok önemli olduğunu söylediler. Uzmanlarla yaptığımız söyleşide işte sorular ve kendilerinden aldığımız cevaplar: Virüsün bulaşma yolları nelerdir? İnsanlar için en büyük risk kaynağı nedir? Bu virüsü taşıyan özellikle Hyalomma cinsine ait kenelerin insanı ısırması ile bulaşabildiğini söylemek mümkün. Bu tür kenelerin ezilmesi ile vücut sıvısı ile temasından bulaşabilir. KKKA virüsünü taşıyan hastaların kan veya vücut sıvısı ile temasta bulaş sağlanabilir veya bu virüsü taşıyan hayvanların sıvıları ile temastan bulaş olabilir. En büyük risk kaynağı söz konusu cinse ait türlerin insanları ısırması ile bulaş sağlanmaktadır.  Kenelerin farklı türleri değişik hastalık etkenlerini taşıyabilir. Günümüzde yaklaşık 850 tür kene var ve bunların 30 kadarı KKKA bulaşında rol oynar. KKKA virüsü vücuda girdiğinde nasıl etkiliyor? Neden bazı vakalar ölümle sonuçlanıyor? Bu virüs tüm vücuttaki damarların yapısını bozar, kanın damar dışına çıkmasına yani farklı organlarda kanamalara neden olur. Göz, diş eti, iç organlar da dahil kanamalar izlenir. Zaten hastalıkta ateş ve devamında gelişen kanama hastalığa ismini verir. Klinik oluştuktan sonra hastalık çoğunlukla ağır geçer ve ölümle sonuçlanma ihtimali %30'dur. Kenelerin aktif olduğu mevsimler ve ortamlar nelerdir? Keneler, eklembacaklılar şubesinde bulunan soğukkanlı canlılardır. Bu sebeple keneler sıcak zamanlarda ortaya çıkarlar ve bahar aylarından itibaren ortaya çıkan keneler yaz aylarında daha etkin bir hal alırlar. Özellikle büyük ve küçükbaş hayvanların olduğu ahırlar, meralar, otlak alanlarda çok rastlanırlar. Burada rastladığı hayvan veya insanların vücuduna geçerek ısırma sonucu vücutta beslenmeye başlar. Bu sebeple ormanlık, mera, ahır, piknik alanları gibi ortamlar keneler için en uygun ortamlardır.  KKKA’dan korunmak için alınabilecek en etkili bireysel ve toplumsal önlemler nelerdir? Öncelikle kenelerin bulunabileceği ortamlardan uzak durmak lazım. Böyle ortamlara girilecekse mutlaka dikkatli olunmalıdır. Bu tarz ortamlara girildiğinde mutlaka koruyucu kıyafetler ile girilmesi tavsiye edilmektedir. Örneğin açık renkli kıyafetlerin tercih edilmesi gerekmektedir. Böylece kıyafet üzerine geçen kenelerin rahatlıkla görülmesi sağlanacaktır. Kısa kollu üst ve alt giysilerden uzak durulmalı. Eğer mümkünse paçaların da çorap içerisine geçirilerek bu bölgelerde bulunulmalıdır. Bu tarz yerlere giriliyorsa ve uzun süreli kalınıyorsa mutlaka ara ara vücut kontrolü yapılmalıdır. Üstünde kene olup olmadığı, paça kenarları, saç dipleri, koltuk altı, gibi bölgelerin kontrolü yapılmalıdır. Virüsü taşıyan keneler hangi ortamlarda daha fazla bulunur? İklim değişikliği veya çevresel faktörler hastalığın yayılımını etkiliyor mu? Virüsü taşıyan keneler genellikle büyük ve küçük baş hayvanların olduğu bölgelerde, uzun otlak, çayırlık alanlarda, ormanlık alanlarda daha fazla bulunurlar. İklim değişikliği ne bağlı olarak sıcaklıkların artması soğukkanlı olan bu canlıların daha uzun süre aktif olmalarına sebep olmaktadır. Bunun dışında kenelerin yükseklik açısından daha yüksek alanlara çıkabilmeleri ve habitatlarını genişletmelerine ve önemli zoocoğrafik bariyerlerin aşılabilmesine sebep olarak yayılım alanını genişletebilir.  Her kene ısırığı riskli mi, hangileri ölüme neden oluyor? Her kene ısırığı sonunda ölüm olacak diye bir durum yok. Bu kenenin türüne ve hastalık taşıyıp taşımamasına bağlı olarak değişir. Örneğin bahsettiğimiz Hyalomma cinsine ait kene türleri KKKA virüsünü taşıması durumunda ciddi sonuçlara veya ölümlere sebep olabilir. Ixodes cinsine ait türlerin taşıdığı patojenlerle Lyme hastalığına sebep olabilirler. Bunun gibi birkaç hastalık etkeni patojenleri taşıyan keneler de ciddi sonuçlara sebep olabilir. Ancak kenelerin hepsi patojen taşımadığı için her kene ısırığında ölüm olacak diye bir durum söz konusu değildir. Aynı zamanda kenenin ısırma süresi de önemlidir patojenin aktarılması için bazen uzun zamanlar gerekebilir. Erken dönemde fark edilirse ve düzgün kene vücuttan sökülürse daha güzel sonuçlar alınabilir.