İşverenleri Sarsan Karar: Çalışan mı, Girişimci mi?

Hollanda’da serbest meslek statüsüyle çalışan birçok kişi, mahkemeye başvurarak aslında bir iş ilişkisi içinde olduklarını kanıtlıyor. Son dönemde artan davalarda, işverenlerin serbest meslek sahibi olarak gösterdikleri çalışanlara on binlerce avro tazminat ödemesi yönünde kararlar çıkıyor. Yapılan 47 davanın 24’ünde mahkeme, davacının gerçekte bir işçi olduğuna hükmetti.

Bu kararlarla birlikte, davacılar geriye dönük olarak yıllık izin, toplu iş sözleşmesi ücreti, yol gideri, kıdem tazminatı, hastalık izni ve emeklilik primine hak kazanıyor. Hukukçular, bazı dosyalarda ödenen tazminatların 30 ila 50 bin avroyu bulduğunu belirtiyor.

Vergi Dairesi 2025 başından bu yana serbest meslek statüsünü daha yakından izlemeye başladı. Ancak şu ana kadar herhangi bir ceza uygulanmadı ve işverenlerden geriye dönük ödeme talep edilmedi. Bu nedenle uzmanlar, asıl riskin vergi değil, iş mahkemelerinden gelecek kararlar olduğuna dikkat çekiyor.

Kamuoyunda ses getiren örneklerden biri, Limburg Lions hentbol kulübüyle ilgili. Kulüp, eski oyuncusu João Ramos’a 50 bin avro tazminat ödemeye mahkûm edildi. Mahkeme, Ramos’un aslında bir işçi olduğuna karar verdi. Sporcu daha sonra iflas etti.

Bir diğer örnek ise Amsterdam’da bir kuaför salonunda çalışan Kishan Chote. Salonda sandalye kiralayan Chote, mahkemeye başvurarak işçi olarak çalıştığını iddia etti ve yaklaşık 30 bin avro tazminat talep etti.

Bu davalar sadece ücret ve izinlerle sınırlı değil. Emeklilik hakkı da gündemde. Hollanda’da “prim yoksa da hak var” ilkesi gereği, geriye dönük olarak emeklilik katkı payı ödenmemiş olsa bile işçi olarak tanınan kişiler emeklilik hakkı kazanıyor. Bu da işverenin, çalışanın geçmiş beş yılı için emeklilik fonuna ödeme yapması anlamına geliyor. Emeklilik Federasyonu’na göre bu durum 1,3 milyar avroluk bir açığa yol açabilir.

İş hukuku profesörü Evert Verhulp, ülkedeki sahte serbest meslek sahibi sayısının 200 binden fazla olabileceğini belirtiyor. Özellikle sağlık sektöründe bu uygulama yaygınlığını koruyor.

Uzmanlar, işverenleri uyarıyor: Vergi cezalarından önce, birlikte çalıştıkları kişilerin gerçekten serbest meslek sahibi olup olmadıklarını dikkatle değerlendirmeleri gerekiyor. Aksi takdirde, yüksek tazminat davalarıyla karşı karşıya kalabilirler.