Fidelya Çoban Ortaya Çıkardı: Finfluencer Tavsiyeleri Yatırımcıları Zarara Uğratıyor

Son yıllarda finansal influencer’lar, yani “finfluencer” olarak adlandırılan sosyal medya fenomenleri, yatırım ve finans dünyasında büyük bir kitleye hitap etmeye başladı. Ancak Utrecht Üniversitesi’nden Fidelya Çoban tarafından yapılan araştırma, bu influencer’ların yatırım tavsiyelerinin yatırımcılara kazandırmaktan çok zarar ettirdiğini ortaya koydu.

Araştırmayı yürüten Fidelya Çoban, finfluencer’ların önerdiği hisse senetleri ve kripto paraların çoğunun, öneri yapıldıktan sonra değer kaybettiğini tespit etti. Çoban, “Finfluencer’lar genellikle piyasada zaten yükselmiş varlıkları öneriyor. Ancak araştırmam, bu tavsiyelerin yatırımcılara geç ulaştığını ve genellikle zarar ettirdiğini ortaya koydu” dedi.

Çoban’a göre finfluencer’lar genellikle halihazırda yükselişte olan hisse senetleri ve kripto paraları öneriyor. Ancak profesyonel yatırım analistleri, bu noktada genellikle daha temkinli davranırken, finfluencer’lar yatırımcılara geç gelen tavsiyeler veriyor. Bu da, yatırımcıların piyasada zaten yükseliş trendini tamamlamış varlıklara yatırım yapmasına neden oluyor.

Fidelya Çoban’ın araştırmasında şu üç önemli noktaya dikkat çekiliyor:

Finfluencer’lar genellikle piyasa yükselişteyken önerilerde bulunuyor, ancak bu noktada profesyonel analistler artık olumlu değerlendirmelerini azaltmaya başlıyor.

Finfluencer’ların önerdiği hisse senetleri ve kripto paralar, tavsiye sonrası dönemde piyasa ortalamasının altında performans gösteriyor.

Finfluencer’ların kendi çıkarları doğrultusunda hareket etme ihtimali yüksek.

Fidelya Çoban, özellikle finfluencer’ların sosyal medya üzerinden yatırımcıları manipüle edebildiğini vurguladı. Çoban, “Bu kişiler, piyasadaki gerçek analizleri takip etmek yerine, kendi çıkarları doğrultusunda hareket edebiliyor. Önerdikleri varlıklara önceden yatırım yapıp, fiyat yükseldiğinde satış yaparak kâr elde eden finfluencer’lar var. Ancak takipçileri bu dalgalanmalardan büyük zarar görebiliyor” dedi.

Son yıllarda sosyal medyanın yükselişi, finfluencer’ların popülerliğini artıran en önemli faktörlerden biri oldu. Özellikle Millennial ve Z kuşağı finansal bilgileri geleneksel yatırım danışmanlarından almak yerine, sosyal medya platformlarında aramayı tercih ediyor. Kısa videolar ve kişisel deneyim paylaşımları, finfluencer’ları daha cazip hale getiriyor.

Ancak bu alandaki bir diğer önemli neden de geleneksel finans danışmanlarına duyulan güvensizlik. Araştırmalara göre, finansal danışmanların yönettiği portföyler çoğu zaman beklentilerin altında performans gösteriyor. Bu durum, genç yatırımcıları resmi lisansı olmayan finfluencer’ların sunduğu tavsiyelere yönlendiriyor.

Hollanda’da yatırım tavsiyesi vermek yasal düzenlemelere tabi. Finfluencer’ların yatırım tavsiyesi verebilmesi için Hollanda Finansal Piyasalar Otoritesi (AFM) tarafından onaylanmış bir lisansa sahip olmaları gerekiyor. Ancak birçok finfluencer, bu kuralları aşmak için paylaşımlarına “Bu bir yatırım tavsiyesi değildir” gibi uyarılar ekliyor.

Ancak Avrupa Menkul Kıymetler ve Piyasalar Otoritesi’ne (ESMA) göre, bu tür uyarılar yatırımcıları etkilemiyor ve tavsiyeler hâlâ bağlayıcı olabilir. Özellikle sosyal medya üzerinden belirli hisse senetlerini veya kripto paraları öne çıkarmak, yatırımcılar için doğrudan bir tavsiye gibi algılanıyor.

Fidelya Çoban, 2018-2025 yılları arasında 21 finfluencer tarafından paylaşılan 400’den fazla yatırım önerisini analiz etti. İncelenen tavsiyeler, büyük oranda hisse senetleri ve kripto paralar üzerine yoğunlaşıyor.

Sonuçlar, finfluencer’ların önerdiği varlıkların tavsiye öncesi dönemde yüksek getiri sağladığını ancak tavsiye sonrası dönemde piyasa ortalamasından düşük performans gösterdiğini ortaya koyuyor. Bu da, yatırımcıların finfluencer’ların önerilerini takip ederek zarar etme olasılığının daha yüksek olduğunu gösteriyor.

Fidelya Çoban, yatırımcıların finfluencer tavsiyelerine doğrudan güvenmemesi gerektiğini vurguluyor. “Bu araştırma, sosyal medyada gördüğümüz her finansal içeriğe inanmanın ne kadar riskli olabileceğini kanıtladı” diyen Çoban, yatırımcıların piyasada daha bilinçli hareket etmesi ve lisanslı finans danışmanlarından destek almasının daha güvenli bir yol olduğunu belirtti.

Sonuç olarak, finfluencer’ların önerileri her ne kadar cazip görünse de, bu tavsiyeleri takip etmek çoğu zaman yatırımcılara zarar ettiriyor. Yatırım kararları verirken detaylı araştırma yapmak ve profesyonel kaynaklara yönelmek en sağlıklı yol olarak görülüyor.